استرس پس از سانحه یا PTSD به ترس پس از آسیب های روانی یا اختلال تنش زای پس از رویداد می‌گویند. افرادی که به این اختلال دچار هستند پس از مشاهده یا تجربه عوامل استرس زا یا آسیب زای شدید مبتلا می‌شوند. که می‌تواند منجر به مرگ واقعی، تهدید به مرگ یا وقوع سانحه جدی شود. مثلا فردی که به PTSD مبتلا است، شاهد مرگ خشونت بار یکی از اعضای خانواده بوده است. یا دوست نزدیک او در اثر تصادف فوت کرده است.

مثال های زیادی را می‌توان برای اختلال استرس پس از سانحه بیان کرد. اما برای هر فرد متفاوت با فرد دیگر است. در این شرایط فرد بیمار نسبت به تجربه های تلخ احساس درماندگی و ترس می‌کند. و مدام در تلاش برای فراموش خاطرات و رویداد ها می‌کند. این افراد برای درمان حتما باید از روانشناس کمک بگیرند.

منبع: استرس پس از سانحه | 3 روش درمانی برای PTSD

استرس پس از سانحه چیست؟

اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD یکی از اختلالات استرسی است که فرد به دلیل تجربه تلخ و مرگ بار به آن مبتلا می‌شود. افرادی که به PTSD دچار هستند؛ معمولا با جنگ، آتش سوزی، جنایت، تصادف، مرگ یا سوء استفاده جنسی روبرو هستند. بر اساس آمار تقریبا 7 تا 8 درصد مردم جهان به این اختلال دچار هستند. و البته که زنان بیش از مردان به استرس پس از سانحه مبتلا می‌شوند.

به دلیل اینکه استرس پس از سانحه باعث اضظراب و اختلال در روند زندگی می‌شود؛ توصیه می‌شود که فورا درمان شود. امروزه با روش های درمانی مانند روان درمانی و دارو درمانی به راحتی می‌توانید این اختلال را درمان کنید. در این مقاله راجع به تمامی جوانب استرس پس از سانحه صحبت کرده ایم.

علائم استرس پس از سانحه

معمولا علائم استرس پس از سانحه بعد از 1 ماه مواجهه فرد با عامل استرس زا بروز می‌کند. اما در برخی از مواقع نیز تا سالها پنهان می‌ماند. اما در توانایی های شما برای انجام کارهای عادی اختلال ایجاد می‌کند. در این بخش مقاله به نشانه هایی اشاره کرده ایم که فرد باید بیش از یک ماه تجربه کند.

???? یک یا چند علامت اجتنابی

????یک یا چند علامت مزاحم

???? دو یا چند علامت که تاثیر گذار بر خلق و خو هستند.

???? دو یا چند علامت برانگیختگی و واکنشی که پس از آسیب آغاز می‌شود.

???? علائم مزاحم PTSD

در این بخش مقاله به علائم مزاحم استرس پس از سانحه اشاره کرده ایم.

???? بروز مدام افکار ترسناک

???? مواجهه مستمر با کابوس های شبانه

????فلاش بک ها و این احساس که رویداد دوباره رخ می‌دهد.

???? پریشانی شدید عاطفی یا واکنش های فیزیکی به چیزی که فرد را به یاد رویداد آسیب زا می‌اندازد.

???? علائم اجتنابی PTSD

در این بخش مقاله به علائم اجتنابی استرس پس از سانحه اشاره کرده ایم.

???? اجتناب از مواجهه با موقعیت هایی که فرد را به یاد رویداد می‌اندازد.

???? امتناع از صحبت در رابطه با رویداد

???? علائم تاثیر گذار بر خلق و خو

از علائم تاثیر گذار استرس پس از سانحه بر خلق و خو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

???? بروز مشکلات روانی مانند فوبیا، افسردگی و اضطراب

???? مشکل در تمرکز

????کاهش علاقه به زندگی

???? احساس جدایی و بیگانگی از دیگران و بی حسی عاطفی و ذهنی

???? احساس سرزنش و گناه

????ناتوانی در به خاطر سپردن برخی از جنبه های رویداد

???? علائم برانگیختگی و واکنش پذیری استرس پس از سانحه

از علائم برانگیختگی و واکنش پذیری استرس پس از سانحه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

???? تحریک پذیری و طغیان عصبانیت

????اختلال در خواب

???? احساس تنش و اضطراب مزمن

???? افزایش حساسیت به خطرات احتمالی

???? علائم جسمانی استرس پس از سانحه

استرس پس از سانحه علائم جسمانی نیز به دنبال دارد که در این بخش مقاله به آن اشاره کرده ایم.

???? تعریق

???? لرزش

????سرگیجه

???? سردرد

???? مشکلات معده

????درد در قفسه سینه

???? ضعف سیستم ایمنی

???? اختلالات خواب

???? علائم استرس پس از سانحه در کودک و نوجوان

در کودکان 6 ساله یا کوچکتر علائم استرس پس از سانحه مانند زیر بروز خواهد کرد.

???? ناتوانی در صحبت کردن

???? شب ادراری

????چسبیدن و وابستگی بسیار به شخص بزرگسال

???? اجرای رویداد حین بازی کردن

کودکانی که به دلیل آزار جنسی به استرس پس از سانحه مبتلا شده اند، نشانه های مانند: احساس ترس، غم، انزوا، اضطراب، کم ارزشی نسبت به خود، رفتار پرخاشگرانه، رفتار جنسی غیر عادی، صدمه به خود، سوءمصرف مواد و الکل را از خود بروز می‌دهند.

سبب شناسی استرس پس از سانحه

گرچه دلیل ابتلا به استرس پس از سانحه به طور قطعی مشخص نشده است. اما این اختلال در ترکیب پیچیده ای از موارد اشاره شده در زیر پدید می‌آید.

✅ عدم تنظیم مواد شیمیایی و هورمون هایی که مغز در پاسخ به استرس رها می‌کند.

✅ مستعد بودن شخصیت فرد

✅سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های روانی مانند افسردگی و اضطراب

✅ کسب تجربه های استرس زا مانند وقوع بلایای طبیعی، تصادفات جدی، جنگ، از دست دادن یکی از عزیزان، حمله شخصی و قربانی جنایت بودن

فاکتورهای خطر استرس پس از سانحه

فاکتورهایی که در این بخش مقاله توضیح داده ایم، خطر ابتلا به استرس پس از سانحه را افزایش می‌دهد.

???? جنسیت

یکی از فاکتورهای مهم در بروز استرس پس از حادثه، جنسیت است. گرچه مردان بیش از خانم ها در معرض خشونت هستند، اما زنان شانس بیشتری در ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه را دارند.

???? ساختار مغز

بر اساس اسکن مغز، ساختار هیپوکامپ در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، در مقایسه با افراد دیگر متفاوت است. به طور کلی نقش هیپوکامپ، پردازش احساسات و خاطرات است.

???? پاسخ به استرس

یکی از فاکتور های مهم در بروز استرس پس از سانحه، پاسخ به استرس است. پاسخ های استرس در شرایط جنگ و گریز آزاد می‌شوند و در افراد مختلف بسیار متفاوت هستند.

عوارض استرس پس از سانحه

به دلیل عدم فرهنگ سازی، شیوع استرس پس از حادثه در جامعه ما بسیار زیاد است. مخصوصا کودکان و نوجوانان که شرایط حساسی را می‌گذرانند. و حتما باید درمان شوند. زیرا عدم درمان این اختلال زندگی افراد را مختل می‌کند. و عوارض زیادی مانند نمونه های زیر است.

◼ بروز افکار و اعمال خودکشی

◼ اختلالات اشتها

◼مشکلات مرتبط با مصرف مواد مخدر یا الکل

◼ اضطراب و افسردگی

روش های پیشگیری از استرس پس از سانحه

معمولا پس از رهایی از یک حادثه دلخراش، همه افراد در ابتدا در زمان کوتاهی علائم شبیه به استرس پس از سانحه را تجربه خواهند کرد که مانند ترس، اضطراب، عصبانیت، احساس گناه و افسردگی است. زمانی که فرد مبتلا حمایت و کمک به موقعی دریافت کند، واکنش های استرسی او کاهش می‌یابد و از بروز PTSD شدید جلوگیری می‌شود. حتی حمایت اطرافیان از بروز رفتارهای ناسالم مانند مصرف الکل و مواد مخدر جلوگیری می‌کند. اما به دلیل اینکه نمی‌توان از بروز یک رویداد جلوگیری کرد؛ باید روش های کنترل علائم را آموزش ببینید. در این بخش راجع به روش های پیشگیری از استرس پس از سانحه توضیح داده ایم.

???? خود را به عنوان قربانی و بازمانده در نظر نگیرید.

???? درخواست کمک کنید.

????باور داشته باشید که توانایی کنترل و مدیریت احساسات خود را دارید.

???? معنای مثبتی برای آسیب و ترما پیدا کنید.

???? بر احساسات مثبت و خنده خود متمرکز شوید.

????به دیگر افراد کمک کنید.

???? به تمرین مثبت اندیشی بپردازید.

???? دائما با افراد مهم زندگی خود در تماس باشید.

????در رابطه با رویداد آسیب زا با عزیزان مکالمه داشته باشید.

تشخیص استرس پس از سانحه

گاهی برای تشخیص استرس پس از حادثه فرد باید در معرض دوباره رویداد قرار بگیرد که شامل آسیب جدی، احتمالی مرگ، خشونت یا آسیب جدی باشد. اگر علائم فرد بیش از یک ماه ادامه داشته باشد، باعث بروز مشکلات قابل توجهی در توانایی ها و عملکردهای زندگی می‌شود. جهت تشخیص اختلال استرس پس از سانحه، پزشک کارهای زیادی را انجام خواهد داد. که در این بخش به آن اشاره کرده ایم.

✔ اقدام اول معاینه جسمی برای بررسی مشکلات پزشکی است که شاید باعث بروز علائم شما شود.

✔ در مرحله دوم ارزیابی روانشناختی که شامل بحث در رابطه با علائم، نشانه های شما و رویداد های آسیب زا است. این آزمون و تست می‌تواند به مدت 15 دقیقه تا چند جلسه یک ساعته به طول بکشد.

✔ در نهایت معیارهای موجود در راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی، تشخیص قطعی انجام می‌گیرد.

درمان استرس پس از سانحه

برای درمان استرس پس از سانحه، راهکارهایی وجود دارد که باعث کسب دوباره زندگی می‌شود. این راهکارها شامل روان درمانی و دارو درمانی است که در ادامه توضیحات تکمیلی صورت گرفته است.

???? روان درمانی

جهت درمان استرس پس از سانحه، چندین نوع روش درمانی وجود دارد که در این بخش مقاله به آن اشاره کرده ایم.

❌ مواجهه درمانی: یکی از روش های درمانی برای استرس پس از سانحه، مواجهه درمانی است. در این روش درمانی درمانگر کمک می‌کند تا با موقعیت ها و خاطرات تلخ خود را که به نظر ترسناک بوده اند؛ روبرو شوید. و به طور موثر تری با آن کنار بیایید.

❌ حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم: در این روش درمانی برای استرس پس از حادثه به درمانجو کمک می‌کنند تا خاطرات خود را پردازش کند و به مرور زمان نحوه واکنش های خود را تغییر دهید.

❌ درمان شناختی رفتاری: یکی از درمان های بسیار مفید استرس پس از سانحه، درمان شناختی رفتاری است. در این روش درمانی کمک می‌کنند تا باورهای منفی، احساسات منفی و الگوهای شناختی که شما را درگیر نگه می‌دارد بشناسید و در مورد آنها با دید مثبت تری رفتار کنید.

???? دارو درمانی

دارو درمانی معمولا در شرایط با شدت بالا همراه با روان درمانی در جهت درمان استرس پس از سانحه انجام می‌شود. در این بخش مقاله راجع به دارو های مورد استفاده در استرس پس از سانحه توضیح داده ایم.

❌ داروی پرازوسین: یکی از داروهای مورد استفاده در درمان استرس پس از سانحه، پرازوسین است. این دارو باعث کاهش کابوس های شبانه در فرد بیمار می‌شود.

❌ داروی ضد افسردگی: این دارو برای بهبود علائم مشکلات خواب، اضطراب، افسردگی و تمرکز بسیار کارساز است.

❌ داورهای ضد اضطراب: داروهای ضد اضطراب می‌تواند اضطراب شدید و مشکلات مربوط به آن را تسکین دهد. برخی از داروهای ضد اضطراب اعتیاد آور هستند؛ به همین دلیل به صورت کوتاه مدت تجویز می‌شود.

???? درمان های تجربی

بر اساس تحقیقات، دانشمندان به برخی از درمان های تجربی پی بردند. که شامل بازی های رایانه ای، هورمون درمانی با کورتیزول و مصرف نسخه دارویی تفریحی اکستازی می‌باشد.

روش های مقابله با استرس پس از سانحه

برای مقابله با استرس پس از سانحه، راهکارها و روش هایی وجود دارد که در این بخش مقاله به آن اشاره کرده ایم. این روش ها باعث بهبود وضعیت فرد و کسب واکنش های مثبت می‌شود.

???? یافتن کسی که به او بسیار اعتماد دارید.

???? وقت گذراندن با افرادی که می‌دانند چه اتفاقی رخ داده است.

????انجام تمرینات بدنی مانند پیاده روی، یوگا و شنا

???? تمرین تکنیک های آرامش بخش مانند مدیتیشن

???? گوش دادن به موسیقی آرام و سپری کردن وقت در طبیعت

????درک این نکته که کاهش علائم نیازمند زمان است.

???? پذیرش این نکته که ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه ضعف نیست و برای هرکسی ممکن است که رخ دهد.

???? شرکت در فعالیت های لذت بخش که باعث حواس پرتی در شما می‌شود.

کلام آخر

اختلال استرس پس از سانحه 7 تا 8 درصد افراد جامعه را به خود درگیر کرده است. و بسیاری افرادی که رویدادهای تلخی و آسیب زا را تجربه می‌کنند؛ علائمی از این بیماری را تا مدت کمی از خود نشان می‌دهند. و اگر مورد درمان قرار نگیرند؛ نشانه های آنها بزرگتر می‌شود و نشانه های شدید تری را به دنبال خواهد داشت.

به همین دلیل فرد مبتلا به PTSD حتما باید تحت درمان روانشناس و متخصص قرار بگیرد. مرکز مشاوره آواژه به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه استرس پس از سانحه می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.

منبع: استرس پس از سانحه | 3 روش درمانی برای PTSD